Vrouwenrepresentatie in mediaproducties, zoals films, boeken en games, is belangrijk voor het doorbreken van schadelijke stereotypen, onzekerheden en het bevorderen van een meer inclusieve en rechtvaardige samenleving.

Domme blondine, hysterische vrouw en sexy verleidster
Stereotypen zoals de domme blondine Elle Woods in ‘legally blonde’, de hysterische vrouw Ophelia in “Hamlet” en de sexy verleidster Lara Croft in ‘Tomb Raider’ zijn een paar voorbeelden van schadelijke stereotypes omdat ze een beperkt en onrealistisch beeld van vrouwen schetsen. Ze versterken het oordeel dat vrouwen minderwaardig zijn aan mannen en dat hun waarde voornamelijk wordt bepaald door hun uiterlijk of hun rol als huisvrouw. 

Rolfiguren
Een positieve vrouwenrepresentatie in media is belangrijk om onder andere deze schadelijke stereotypen te doorbreken en vrouwen een rolfiguur te geven die hun zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde vergroot. Een mooi voorbeeld hiervan is Ariel in de live action van The Little Mermaid, Ondanks de gemixte meningen van voornamelijk de volwassenen spreekt de reactie, glimlachen en sprankeling in de ogen van de kinderen boekdelen: Ook de populaire Netflix-serie Sex Education doet veel aan positieve vrouwenrepresentatie: neem de bus scene als voorbeeld van goede rolmodellen. Een paar reacties op de scene zijn: “deze scène deed mijn hart barsten omdat het zo echt is. Elke vrouw ter wereld heeft ooit een ervaring als die van Aimee gehad, hoe groot of klein die ook is. Als meisjes, meisjes steunen, kunnen ze alles ♡” – “Dit is hoe je feminisme laat zien in een show. Er was een probleem, ze ontkende het zoals bijna alle mensen doen, ze liet het kleiner lijken dan het eigenlijk is, ze raakt getraumatiseerd en begint niet naar de bus te gaan, barst uiteindelijk in huilen uit, werd opgelost door gewoon een simpel antwoord, bij de mensen zitten die je veilig houden of je dapper laten voelen. Mensen die mensen helpen is het mooist wat er is.” – Als man heb ik zoveel dingen geleerd van deze scene.”

Stijgende percentages
Deze voorbeelden tonen al aan dat vrouwen tegenwoordig steeds vaker op een positieve manier in beeld worden gebracht. Dat blijkt ook uit de percentages van de afgelopen jaren. Volgens een rapport van de Annenberg Inclusion Initiative aan de University of Southern California is het percentage van vrouwenrollen in de 100 best scorende films van 2023 gestegen tot 43%; een stijging van 4% ten opzichte van 2022. Dit percentage gaan over alle vrouwelijkepersonages, zowel hoofd- als bijrollen. Het rapport wees uit dat het percentage vrouwelijke hoofdrollen ook is gestegen, van 31% in 2022 tot 35% in 2023.

Het percentage van vrouwenrollen in games is volgens een rapport van de Entertainment Software Association (ESA) gestegen tot 46% in 2023, een stijging van 3% ten opzichte van 2022. Het rapport van Book Industry Diversity Statistics (BIDS) laat weten dat het percentage van vrouwenrollen in fictieboeken gestegen tot 44% in 2023, een stijging van 2% ten opzichte van 2022.

Mediawijsheid
De vooruitgang is positief, maar er is altijd nog ruimte voor verbetering. Vrouwenrollen zijn nog steeds ondervertegenwoordigd in vergelijking met mannenrollen in films, boeken en games.  In een interview met dr. Sanne Koevoets, Senior Lecturer in Intersectional Studies of Media and Culture aan Erasmus University College en onderzoeker Transformative Repair bij het DIT Platform van de EUR vertelt dat we de goede kant op gaan, maar altijd onze mediawijsheid moeten blijven aanscherpen: “De diversiteit in mediaproducties is de afgelopen jaren toegenomen, en dat juich ik erg toe.” Koevoets waarschuwt echter wel voor het toenemende gevaar van tunnelvisie; een gebrek aan diversiteit in media, die kan leiden tot een gebrek aan zichtbaarheid voor vrouwelijke personages. Volgens haar blijft kritische mediawijsheid een onmisbare vaardigheid die we moeten blijven oefenen en aanscherpen. ”Alleen in je eigen filterbubbel blijven en alleen meekrijgen wat algoritmes bepalen, is gevaarlijk. {…} We moeten onszelf hierin blijven ontwikkelen en ons kritisch en tegendraads blijven verhouden tot beelden die we voorgeschoteld krijgen. Zorg dat je blijft openstaan voor verschillende perspectieven.”

Inclusieve en rechtvaardige wereld
Wanneer we meer vrouwen uit verschillende achtergronden en met verschillende ervaringen dezelfde aandacht geven als mannen dan ontstaat er een meer inclusieve samenleving. Het leert ons dat vrouwen een essentieel onderdeel zijn van de maatschappij en dat hun stemmen en perspectieven belangrijk zijn. En het is niet alleen voordelig voor vrouwen, ook voor de hele samenleving. Een positieve vrouwenrepresentatie bestrijdt ongelijkheid, bevordert empathie en creëert een meer inclusieve en rechtvaardige wereld.